Ένότητα
Τι Θα Συνέβαινε αν Όλοι Πίστευαν Αληθινά ότι τα Πάντα Είναι Ένα;
Τώρα η έρευνα δείχνει ότι η πίστη στην ενότητα έχει πλατιές επιπτώσεις στην ψυχολογική λειτουργία και στην ευσπλαχνία για όσους βρίσκονται έξω από τον στενό μας κύκλο.
«Βιώνουμε τον εαυτό μας, τις σκέψεις και τα αισθήματά μας σαν κάτι χωριστό από τους υπόλοιπους. Ένα είδος οπτικής πλάνης της συνείδησης». Άλμπερτ Αϊνστάιν
«Στην αναζήτηση μας για την ευτυχία και την αποφυγή της δυστυχίας είμαστε όλοι μας βασικά ίδιοι και συνεπώς ίσοι. Παρά τα χαρακτηριστικά που μας διαφοροποιούν – φυλή, γλώσσα, θρησκεία, φύλο, πλούτη και πολλά άλλα – είμαστε ίσοι από την άποψη της βασικής ανθρώπινης κατάστασής μας». Δαλάι Λάμα (στο twitter)
Η πίστη ότι τα πάντα στο σύμπαν είναι μέρος του ίδιου θεμελιώδους συνόλου υπάρχει σε πολλούς πολιτισμούς και σε φιλοσοφικές, θρησκευτικές, πνευματικές και επιστημονικές παραδόσεις, όπως εκφράζεται με την φράση «όλα όσα υπάρχουν». Ο βραβευμένος με Νόμπελ Έρβιν Σρέντιγκερ παρατήρησε κάποτε ότι η κβαντική φυσική είναι συμβατή με την ιδέα ότι υπάρχει πράγματι μια βασική ενότητα στο σύμπαν. Συνεπώς, παρά το ότι φαινομενικά ο κόσμος φαίνεται να είναι γεμάτος διαιρέσεις, πολλοί άνθρωποι στην διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας αλλά ακόμα και σήμερα πιστεύουν ότι τα ξεχωριστά πράγματα είναι μέρος της ίδιας θεμελιώδους οντότητας.
Παρά την επικράτηση αυτής της πεποίθησης, υπήρξε έλλειψη μιας καλώς εδραιωμένης άποψη στην ψυχολογία που να εκφράζει αυτήν την πίστη. Ενώ ήδη έχουν μελετηθεί ορισμένες μετρήσιμες όψεις της πνευματικότητας [στην μελέτη αυτήν οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η Πνευματική Υπέρβαση είναι ένας καινούργιος και ανεξάρτητος παράγοντας στην διαμόρφωση της προσωπικότητας, πέρα από το σύνηθες Μοντέλο των Πέντε Παραγόντων (Five Factor Model, FFM)], τα ερωτήματα για την πίστη στην ενότητα συνδυάζονται με άλλα τυπικά ερωτήματα που εξετάζουν άλλες όψεις της πνευματικότητας, όπως είναι το νόημα και ο σκοπός, η ιερότητα ή η σχέση με τον Θεό. Τι θα συμβεί όμως αν παγκοσμιοποιήσουμε την πίστη στην ενότητα;
Σε μια πρόσφατη σειρά μελετών οι Κέιτ Ντιμπλς και Μαρκ Λίρυ προσπάθησαν να το ανακαλύψουν. Στην πρώτη μελέτη τους βρήκαν ότι μόνο το 20% των συμμετεχόντων είχαν σκεφθεί την ενότητα όλων των πραγμάτων «συχνά», ή «πολλές φορές», ενώ το 26% των ανθρώπων «σπάνια» σκεφτόταν την ενότητα όλων των πραγμάτων και το 13% δεν την είχε σκεφτεί «ποτέ».
Οι ερευνητές δημιούργησαν επίσης μια «Κλίμακα Πίστης στην Ενότητα» που αποτελείται από τους ακόλουθους όρους:
- Πέρα από την επιφανειακή εμφάνιση τα πάντα είναι ουσιαστικά ένα.
- Παρόλο που υπάρχουν πολλά χωριστά πράγματα, όλα είναι μέρος του ίδιου όλου.
- Σε πιο βασικό επίπεδο της πραγματικότητα, τα πάντα είναι ένα.
- Ο χωρισμός ανάμεσα στα ξεχωριστά πράγματα είναι μια πλάνη, στην πραγματικότητα τα πάντα είναι ένα.
- Όλα αποτελούνται από την ίδια βασική ουσία, είτε την θεωρήσει κανείς σαν πνεύμα, συνείδηση, κβαντική διαδικασία ή οτιδήποτε άλλο.
- Η ίδια βασική ουσία εμποτίζει όλα όσα υπάρχουν.
Εκείνοι που είχαν την μεγαλύτερη βαθμολογία στην κλίμακα αυτήν ήταν πολύ πιο πιθανό να έχουν μια ταυτότητα που εκτείνεται πέρα από το ατομικό και περιλαμβάνει μια ευρύτερη όψη της ανθρωπότητας, της ζωής, της φύσης, ακόμα και του σύμπαντος. Στην πραγματικότητα η πίστη στην ενότητα συνδεόταν έντονα με την αίσθηση σύνδεσης με μακρινά άτομα και όψεις του φυσικού κόσμου παρά με εκείνους με τους οποίους το άτομο βρίσκεται κοντά. Επίσης, ενώ η πίστη στην ενότητα σχετιζόταν με πραγματικές εμπειρίες ενότητας («μυστικιστικές εμπειρίες»), δεν υπήρχε καμιά σχέση ανάμεσα στην πίστη στην ενότητα και στην αίσθηση της εγγύτητας με τον Θεό στην διάρκεια μιας πνευματικής εμπειρίας.
Στην δεύτερη μελέτη τους οι ερευνητές εξέτασαν τις αξίες και τις ιδέες για τον εαυτό που μπορεί να συνδέονταν με την πίστη στην ενότητα. Βρήκαν ότι μια πίστη στην ενότητα σχετιζόταν με τις αξίες που υποδήλωναν ένα καθολικό ενδιαφέρον για την ευημερία των άλλων ανθρώπων, καθώς και μεγαλύτερη ευσπλαχνία για τους άλλους. Μια πίστη στην ενότητα σχετιζόταν επίσης με το αίσθημα σύνδεσης με τους άλλους μέσω της αναγνώρισης της κοινής ανθρώπινης κατάστασης, των κοινών προβλημάτων και των κοινών ατελειών. Ταυτόχρονα δεν υπήρχε σχέση ανάμεσα στην πίστη στην ενότητα και στον βαθμό στον οποίον τα άτομα υποστήριζαν εγωκεντρικές αξίες, όπως ο ηδονισμός, η ανεξαρτησία, η ασφάλεια ή η επιτυχία. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν στην ενότητα και παρ’ όλα αυτά να φροντίζουν τον εαυτό τους, να έχουν υγιή όρια και κατεύθυνση στην ζωή.
Οι Επιπτώσεις της Πίστης στην Ενότητα
Οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι τα πάντα είναι βασικά ένα διαφέρουν με σημαντικούς τρόπους από όσους δεν το πιστεύουν. Γενικώς, εκείνοι που πιστεύουν στην ενότητα έχουν μια πιο περιεκτική ταυτότητα που αντανακλά το αίσθημα σύνδεσης με τους άλλους, με τα ζώα και με όψεις της φύσης τα οποία όλα θεωρούνται ότι είναι μέρος του ιδίου «ενός πράγματος». Αυτό έχει μερικές πολύ ευρύτερες επιπτώσεις.
Κατ’ αρχάς η διαπίστωση αυτή σχετίζεται με το σημερινό διασπασμένο πολιτικό τοπίο. Είναι ενδιαφέρον ότι εκείνοι που ανέφεραν μεγαλύτερη πίστη στην ενότητα ήταν επίσης και πιο πιθανό να θεωρούν τους άλλους σαν μέλη της δικής τους ομάδας και να ταυτίζονται με ολόκληρη την ανθρωπότητα. Σήμερα υπάρχει αφθονία ξεχωριστών πολιτικών απόψεων, όπου οι άνθρωποι πιστεύουν πως η δική τους ιδεολογία είναι η καλύτερη και ότι εκείνοι που διαφωνούν με την δική τους ιδεολογία είναι κακοί ή κατά κάποιον τρόπο λιγότερο άνθρωποι.
Ίσως θα ήταν καλό οι άνθρωποι σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα να αναγνωρίσουν και να έχουν κατά νου την πίστη στην ενότητα, έστω και όταν υποστηρίζουν τις δικές τους αξίες και πολιτικές πεποιθήσεις. Το να έχετε «ευσπλαχνία» για εκείνους που βρίσκονται στην δική σας ομάδα και να κατηγορείτε ή ακόμα και να επιτίθεστε σε εκείνους που θεωρείτε ότι είναι έξω από αυτήν, όχι μόνο έρχεται σε ευρύτερη αντίθεση με την παγκόσμια ειρήνη, αλλά είναι και αντιπαραγωγικό για μια πολιτική πρόοδο που προωθεί το ευρύτερο καλό για όλους τους ανθρώπους πάνω στον πλανήτη.
Πιστεύω επίσης ότι αυτά τα ευρήματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην εκπαίδευση. Ενώ οι περισσότεροι ενήλικοι νιώθουν ανήμποροι να αλλάξουν τις πεποιθήσεις τους, τα παιδιά δεν είναι έτσι. Άλλες απόψεις – όπως είναι η πεποίθηση ότι η διάνοια μπορεί να μάθει και να αναπτυχθεί («νοοτροπία ανάπτυξης») – είναι εξαιρετικά δημοφιλείς στην εκπαίδευση σήμερα. Όμως, αναρωτιέμαι ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις αν όλοι οι μαθητές εκπαιδεύονταν να πιστεύουν ότι όλοι μας είμαστε μέρος της ίδιας βασικής ανθρωπότητας, δείχνοντας πρακτικά στους μαθητές μέσω ομαδικών συζητήσεων και δραστηριοτήτων ότι όλοι μας έχουμε ανασφάλειες και ελαττώματα και ότι κάτω από τις επιφανειακές διαφορές απόψεων και πολιτικών πεποιθήσεων, όλοι μας έχουμε τις ίδιες θεμελιώδεις ανάγκες για σύνδεση, σκοπό και νόημα σε αυτό το τεράστιο σύμπαν.
Ίσως τώρα περισσότερο από κάθε άλλη φορά στην πορεία της ανθρώπινης ιστορίας, θα μπορούσαμε να ευεργετηθούμε από μια νοοτροπία ενότητας.
Σκοτ Μπάρυ Κάουφμαν
Πηγή: Scientific American
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Ενότητα επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: https://www.globalonenessproject.org/